Op 1 december j.l. was ik een van de genodigden op de eerste Bedrijfslevendag “Business and Human Rights” die het Ministerie van Buitenlandse Zaken organiseerde, samen met het ministerie van EZ, VNO-NCW, ICC-NL, het CNC, de FNV en een aantal NGO’s, in Kasteel Oud Wassenaar. Behalve de ministers Verhagen en Heemskerk, sprak ook de speciale VN-vertegenwoordiger inzake Mensenrechten en Transnationale en andere Ondernemingen John Ruggie. Deze lichtte zijn rapport “Protect, Respect and Remedy” toe. Na een inleiding door SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan, werd in gegaan op de verplichtingen van de staat om de mensenrechten te beschermen, de verantwoordelijkheid van bedrijven om die te respecteren en het recht op verhaal voor slachtoffers van mensenrechtenschendingen. Doel van deze dag was en is om de dialoog tussen overheid en bedrijfsleven te versterken en te komen tot een intensievere samenwerking op het gebied van de mensenrechten. Voor een rijtjeshuisjonkheer wel eens een aardige ambiance en aardig gezelschap om in te vertoeven. Maar, serieus, het was een bijzondere dag, waar wel wat over te schrijven valt.

Minister Maxime Verhagen wees o.a. op de morele verplichting van overheid en bedrijfsleven en op de nationale en internationale kansen die er lagen. Het rapport van John Ruggie omschreef hij als principieel en pragmatisch. Mensenrechten is door hem bij zijn aantreden tot speerpunt van het buitenlands beleid gemaakt. In 2007 werd de Mensenrechtenstrategie “Naar een menswaardig bestaan” gepresenteerd. De minister gaf aan dat het initiatief werd genomen naar de EU toe om de kinderarbeid aan te pakken. Kinderarbeidvrije producten vragen om transparantie van de productieprocessen. De overheid wil dat bedrijven die zaken doen met de overheid geen producten leveren die met behulp van kinderarbeid gemaakt zijn. Ook de consumenten zullen steeds kritischer worden. De bedoeling is dat in 2009 vijf ambassades een project doen samen met het bedrijfsleven. Het is van belang om tot wederzijdse uitwisseling en bewustwording en tot een goede rolverdeling te komen tussen overheid, bedrijfsleven en het maatschappelijk middenveld.

Minister voor Buitenlandse Handel Frank Heemskerk wees o.a. op de voorbeeldfunctie die de overheid heeft naar het bedrijfsleven toe en op de vorderingen die de afgelopen tien jaar zijn gemaakt. Cruciaal voor het slagen van Corporate Social Responsibility(CSR) is, dat er sprake is van een breed draagvlak en CSR geen geïsoleerde positie heeft. Tevens gaf hij het belang aan om aan te tonen en zichtbaar te maken dat je de mensenrechten respecteert. Hij onderstreepte het belang van het maken van een risico-analyse en je bewust te zijn van wat er gebeurt als je ingrijpt in het leven van een ander. Hij prees John Ruggie voor diens demystificatie van de Human Rights. We dienen eerst de oorzaken te kennen van de problemen: Waar, wanneer en hoe is er geen sprake van Human Rights? Niemand heeft een monopoliepositie in het proces en we hebben allemaal onze verantwoordelijkheid. Het is van belang je af te vragen waar die begint en waar die eindigt.

André van Heemstra, voorzitter van Global Compact NL, wees o.a. op de kans die de kredietcrisis ons biedt om te veranderen. Zijn de MVO-inspanningen echt of is het slechts window dressing? Het is een continu leerproces. Wat mij opviel was dat men sprak over “kosten” als het ging om de uitgaven die met mensenrechten gepaard gaan, in plaats van over investeringen. Uit de discussies werd duidelijk dat het geen papieren realiteit dient te zijn, maar dat men een praktische en pragmatische aanpak voorstaat. Het is een proces en het gaat om het realiseren van vooruitgang. Eduard Nazarski, directeur van Amnesty International Netherlands, gaf terecht aan ongeduldig te zijn en zei:”We hebben resultaten nodig”.

Zonder de andere sprekers en spreeksters tekort te willen doen laat ik het hier even bij. Er volgt nog een verslag en dan kom ik hier op terug. Ik vond het een inspirerende bijeenkomst, die mij op een aantal ideeën bracht ten behoeve van de te ontwikkelen en organiseren multidisciplinaire werkconferentie. Zowel ten aanzien van de thematiek als personen en organisaties die ik er bij kan betrekken. Wordt vervolgd en suggesties zijn welkom.