Politici en ambtenaren mogen zich terecht en onterecht beklagen over gebrek aan vertrouwen door de burger, maar een groot deel van de oorzaak en de oplossing ligt bij henzelf. Wat is er in essentie aan de hand en wat is de oplossing?Het is wellicht niet bij eenieder bekend, maar zowel in de publieke als in de private sector zijn er hele etages en delen daarvan, die vol zitten met, van hoog tot laag, volstrekt overbodig personeel. Overtollig, weg gepromoveerd, geparkeerd of “gewoon” in dienst gehouden. Wegens reorganisaties, onenigheid en/of gebrek aan verantwoordelijkheid van het management. Vanwege beroepsgeheim mogen collegae en ik geen organisaties noemen, maar neem van mij aan dat het helaas concrete werkelijkheid is. Ik vrees dat het gaat om duizenden personen. Dat is jarenlang bakken vol geld- en energieverspilling en een van de redenen waarom er weinig vertrouwen is in (politiek en bestuurlijk) leiderschap. Ze snijden zichzelf daarmee gigantisch in de vingers, want medewerkers zijn nodig om lange termijnvisies te ontwikkelen, kwaliteitsverbeteringen, ook op lange termijn, te realiseren en te waarborgen. Ons land en de samenleving moet immers langer mee dan een kabinetsperiode en een zittende ceo / directeur! Maak zo maar eens acceptabel dat je meer mensen nodig hebt dan nu!
Kamerleden en staatssecretarissen, maar met name de eindverantwoordelijke ministers dienen verder te kijken dan hun eigen persoonlijke politieke belangen, ambities en carrière. Het is hun plicht als landsdienaren om de verantwoordelijkheid te nemen voor een lange termijn visie, beleid en uitvoering van en in hun departement. Leiders dienen te onderzoeken welke functies en taken per direct en in de nabije toekomst kunnen vervallen. Welke maatregelen er per direct kunnen worden genomen, om zo snel mogelijk tot een optimale productiviteit, effectiviteit en efficiency te komen. En samen met andere departementen en/of organisaties beleids- en actieplannen te maken en uit te voeren, die het vertrouwen van de burger weer doet herstellen en hen positief doet denken over de overheid en ondernemers.
Ambtenaren dienen oog te hebben voor de politieke realiteit, dat een kabinet voor vier jaar wordt gekozen en het niet zeker is dat het de rit geheel uitzit. Alsmede voor de legitieme realiteit, dat een politicus in die korte periode beloften aan kiezers wil waarmaken en persoonlijke doelstellingen wil realiseren.
Bovengenoemde spanningsvelden vragen om optimale communicatie als basis voor samenwerking. Dat kan alleen door het aangaan van de dialoog. Het is zeer dringend en absoluut noodzakelijk dat het kabinet, of een volgend, hier grondig werk van maakt. Door het toepassen van bewustwordingsmanagement kan dat van binnenuit en in onderlinge samenhang, in plaats van met een commissie of extern advies.
Bewustwordingsmanagement biedt inzicht in de motieven en oorzaken van het oneigenlijk en ten onrechte handhaven van de huidige situatie. Het biedt inzicht in de weerstanden tegen verandering. Maar het biedt ook de perspectieven, doordat men luistert, analyseert en handvatten heeft voor effectieve uitvoering. En dit alles met respect voor elke medewerker en diens loopbaanontwikkeling en voor alle verscheidenheid en (tegengestelde) belangen.
Dat is geen utopie, maar vergt wel besluitvaardigheid en het nemen van verantwoordelijkheid. Maar dat laatste willen leiders toch? Politici en bestuurders die wachten op de anderen en hun verantwoordelijkheid niet daadkrachtig ter hand nemen plegen daarmee hun eerste, en veelal niet het enige, kiezersbedrog. Hopelijk worden ze weggestemd. Zij die het wel doen zullen herkozen worden en het vertrouwen verdienen van de burgers.
Wie van jullie geeft de burger (weer) moed en vertelt op welke wijze hij/zij dit toepast of gaat toepassen in de praktijk?