Banken/kredietverstrekkers verleiden consumenten tot het opnemen van kredieten en consumenten laten zich daartoe verleiden. Hoeveel vakantiereizen worden gemaakt en nieuwe elektronica gekocht, om niet onder te doen voor de buren of collegae? Hoeveel krediet wordt om die en andere schijnredenen opgenomen? De markt wordt overspoeld met maatschappelijk onverantwoordelijke producten en consumenten worden misleid en laten zich misleiden. Men neemt te grote risico’s op basis van schijnmotieven als hebzucht, status, afhankelijkheid en erbij willen horen. Eigenbelang prefereert en men stelt de eigen bonussen veilig, in plaats van het systeem ten goede te veranderen. De beurskoers bepaalt ten onrechte of een bedrijf wel of niet succesvol is.

Salarissen en andere beloningen dienen losgekoppeld te zijn van de beurskoers. In andere artikelen geef ik aan wanneer en waardoor organisaties succesvol zijn. Men kan vooraf de criteria bepalen en de termijn – bijvoorbeeld minimaal drie tot vijf jaar – waarover wordt bepaald of en welke bijdrage men geleverd heeft aan de waardecreatie van de organisatie. De echte schuld van de kredietcrisis ligt bij de schijnpersoonlijkheid en de diverse schijn-ikken van de mens als individu en als collectief.

Nu kun je terecht stellen dat je in je eentje het huidige systeem niet kunt veranderen. Maar we kunnen wel onze eigen schijnmotieven en schijnpersoonlijkheid onder de loep nemen en waarachtige en maatschappelijk verantwoorde keuzes maken. Daar kan je na lezing van dit artikel mee beginnen door een actielijst te maken. Op basis van de antwoorden op de vraag: Wat kan ik nalaten en wat kan ik doen om tot verantwoord consumeren te komen?

Geef je mij en de andere lezers na een maand op hoeveel geld je bijvoorbeeld bespaard hebt en wat je gedaan en gelaten hebt? De consequentie kan zelfs zijn dat je een nieuwe baan wilt. Ook dat biedt nieuwe perspectieven.