In de afgelopen eeuw hebben vele mensen, met name in het rijke Westen, een enorme welvaart opgebouwd. Als we genuanceerd kijken naar het kapitalistische systeem, dan kunnen we constateren dat dankzij dat systeem vele arme mensen uit de armoede zijn gekomen. Toch kunnen we ook constateren dat niet alleen het communistische systeem, maar ook het kapitalistische systeem niet werkt. Er is veel rijkdom ontstaan ten koste van anderen. Met mensonterende armoede, milieuvervuiling en -vernietiging en ziekten als gevolgen. Ik kan me goed voorstellen dat een mengvorm kan werken. Hoe een dergelijk systeem eruit zou moeten zien kan ik niet aangeven en ook niet hoe je het zou moeten noemen. China gaat kennelijk uit van een socialistisch-kapitalistisch systeem, maar de schrijnende situatie voor grote delen van de bevolking geeft niet aan dat dit systeem voor eenieder welvaart en welzijn brengt. Laten we eens naar de gemeenschappelijke oorzaken en gevolgen kijken van de falende economische, politieke en financiële systemen en stelsels. Want hoe verschillend ze ook zijn, er zijn gemeenschappelijke noemers.

Verst-ik-king door ik-gerichtheid

De titel van dit artikel geeft het eigenlijk al aan. De maatschappij is door de eeuwen heen enorm ver-ikt. De laatste decennia zijn er vele artikelen en studies gewijd aan de individualisering en de gevolgen daarvan. Ook hier geldt weer de nuancering: Er zijn heel veel mensen die als mantelzorgers en vrijwilligers in alle stilte heel veel goed werk verrichten. Maar de eeuwenlange gerichtheid op het schijn-ik, met het daaruit voortvloeiende egoïsme en egocentrisme, is uiterst zorgwekkend. Net zoals bij vorige crises zien we de gevolgen daarvan en van de eenzijdige, en zelfs uitsluitende, gerichtheid op “hebben”. Volgevroten en geheel overgegeten spatten de systemen, stelsels en luchtbellen uiteen en zakken de kaartenhuizen als dominostenen om en in elkaar.

Zoeken naar wat er is

De oorzaak van deze hebzucht is een diep gewortelde en zeer wijd verspreide angst en individueel en collectief wantrouwen. De oorzaak daarvan is de begoocheling. We ervaren daardoor de verbinding niet meer met onze Oorsprong en met elkaar, en denken dat deze beperkte wereld in ruimte en tijd de enige werkelijkheid is. En toch zoekt de mensheid sinds mensenheugenis naar die verbinding met andere werelden. Diep-in weten we kennelijk van het bestaan daarvan, want hoe kunnen we zoeken naar iets dat we nooit gehad hebben?

Eeuwenlang is de mensheid op zoek naar zin- en betekenisgeving van dit bestaan, van het lijden en van de dood, van verlieservaringen en van elkaar misverstaan. Geestelijke leiders hebben handig gebruik en misbruik gemaakt van de angst, afhankelijkheid, machteloosheid en het verlangen van mensen door ze geestelijk heil voor te spiegelen; Mits ze onderdanig, gehoorzaam, nederig, kuis, enz. waren. Zich onderwierpen aan hun gezag en machtswellust, op straffe van eeuwige hel en verdoemenis. Totdat de nuchtere, beter opgeleide, gesitueerde en geïnformeerde mens in de vorige eeuw zich afvroeg wat ze op korte termijn aan al die heilige huisjes had en de kerken de rug toekeerde. Er ontstonden en ontstaan nieuwe spirituele gemeenschappen en netwerken. De mens blijft zoeken naar antwoorden op levensvragen.
Met ook daar weer sektarische toestanden, omdat de mensen hun angst en afhankelijkheid niet opheffen en gevangen blijven zitten in schijnpatronen. Door gebrek aan liefde, verbondenheid en vertrouwen ging en gaat men zich harnassen en vervalt men min of meer in het “ikke-ikke-en-de-rest-kan-stikken”.

De wil tot ver-ander-en

De oplossing ligt niet in het zich uitsluitend richten op de ander, als een tegenreactie vanuit schuldgevoel. Wel in de bereidheid om te willen veranderen. Zich te richten op respectvolle win-win-relaties. De weg in te slaan naar herstel van zelfvertrouwen, het vertrouwen in de ander en naar onderling vertrouwen. Dat is de absolute voorwaarde om te komen tot (herstel van) verbinding. De cruciale vraag is: Hoe kom ik, hoe komen wij tot individueel en collectief vertrouwen en tot herstel van verbinding? Ik heb daar een methodiek en een nieuw mensmodel voor ontwikkeld. In mijn boek “De mens in de 21e eeuw” geef ik daartoe inzichten, concrete handvatten en zeshonderd vragen, oefeningen en tips. Zie bij “Boek”. Dit weblog heeft ten doel om hierover artikelen te schrijven en tot onderlinge uitwisseling te komen.