De Ierse kiezers hebben tegen het Verdrag van Lissabon gestemd. Nadat de Nederlandse en Franse kiezers in 2005 tegen de Europese grondwet stemden is dat de derde tegenvaller voor de Europese eenwording. Of moeten we dat toch anders zien?

Politici kunnen hieruit leren dat de kiezers serieus genomen willen worden en men de laatste jaren niet meer om hen heen kan. In Nederland is er een doorbraak gekomen in de arrogantie van de macht bij de komst van Pim Fortuyn. De reactie van diverse politieke leiders is destijds breed uitgemeten in de media en de ommekeer kwam. Hoezeer we ons ook ongerust kunnen maken over de oppervlakkige, ongenuanceerde, polariserende en populistische oneliners en andere uitingen van sommige politici, en het feit dat een aantal politici daar stemmen mee trekken, het laat zien dat de kiezer mondiger wordt en diens stem gehoord wil worden.

Politici kunnen er hopelijk ook uit leren dat ze niet voor hun eigen belang of partijbelang moeten gaan, maar de hand in eigen boezem moeten steken en het algemene belang en het Europese belang in dit geval behoren te dienen. De campagnes van diverse Ierse politici gingen namelijk over thema’s die met het Europese verdrag niets te maken hadden. De verkiezing werd voor andere doeleinden gebruikt dan de Europese.

Het stemgedrag toont aan welk een lange weg we als mensheid nog te gaan hebben, voordat we tot meer gemeenschapszin en overstijging van het eigenbelang zijn gekomen. Het is tekenend dat men kennelijk niet serieus rekening hield met een nee van de Ierse kiezer. Een alternatief plan ligt niet klaar.

Het is te hopen dat de Europese politici aanwezige arrogantie en zelfgenoegzaamheid afleggen en eens echt gaan luisteren. En dat de kiezers meer oog krijgen voor het algemeen belang, voor diepgang en nuancering en de gevolgen voor de lange termijn.

Als we allemaal te rade gaan bij onszelf over onze hoofd-, bij- en schijnmotieven ten aanzien van ons (stem)gedrag, dan komt het hopelijk tot een steeds bewustere keuze voor een Europese eenheid in verscheidenheid. Ik ben benieuwd naar de consequenties en de weg die nu bewandeld wordt. Voor onszelf wellicht aanleiding om de politiek nauwlettend(er) te volgen. Dan kunnen we bewuster en daardoor beter een bijdrage leveren aan het tot stand brengen van een wereld waarin eigen belang en collectief belang optimaal hand in hand gaan.