Privacy is onze privésfeer, ons privé-leven, onze eigen ruimte en persoonlijke vrijheid. We beschermen onze persoonlijke levenssfeer. We willen ongehinderd alleen, of naar vrije keuze met iemand anders, ergens kunnen zijn. We willen ook zelf bepalen welke informatie we wel of niet ontvangen. En we willen niet onvrijwillig bewaakt worden. Kortom: we willen onze rust. Het recht op privacy is iets dat pas sinds de 19e eeuw echt opgang doet, onder invloed van de verstedelijking en de industrialisatie. Het recht op privacy is o.a. vastgelegd in Artikel 17 van het VN-verdrag voor Burgerlijke en Politieke rechten(1966): Niemand mag worden onderworpen aan willekeurige of onwettige inmenging in zijn privéleven, zijn gezinsleven, zijn huis en zijn briefwisseling, noch aan onwettige aantasting van zijn eer en goede naam. Een ieder heeft recht op bescherming door de wet tegen zodanige inmenging of aantasting. In de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens gaan de volgende artikelen over privacy:
Privacy en wetgeving
In de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens gaan de artikelen 17 t/m 21 over privacy: We hebben allemaal het recht op eigendom en dat te delen met anderen en niemand mag een ander beroven. We hebben het recht op vrijheid van gedachten en levensbeschouwing en om die te veranderen, te uiten en te belijden. De vrijheid van mening en meningsuiting is een mensenrecht. Tevens mogen we informatie en denkbeelden opsporen, ontvangen en doorgeven. We hebben het recht op en de vrijheid van vreedzame ontmoeting, vereniging en vergadering. We mogen iemand niet dwingen tot een groep of vereniging e.d. te behoren. Eerlijke, vrije en goed georganiseerde verkiezingen, op basis van algemeen en gelijkwaardig kiesrecht, met vrijheid van stemmen, zijn ook een mensenrecht.
Ook in Artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens wordt het recht op privacy gegarandeerd. Burgers van Europese landen die dit verdrag hebben ondertekend kunnen zich hierop beroepen. In Nederland is het recht op privacy vastgelegd in de Nederlandse Grondwet.(Artikelen 10 t/m 13). De bescherming van persoonsgegevens is vastgelegd in diverse wetten, waaronder de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Verder is er het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP).
Privacy en overheidsbelangen kunnen op gespannen voet met elkaar staan. Wetgeving in het kader van terrorismebestrijding kan haaks staan op privacybescherming. Voorstanders van dergelijke wetgeving stellen dat het privacyverlies niet opweegt tegen het belang van de terrorismebestrijding. Om inbreuk op privacy te voorkomen, tracht de overheid ongecontroleerde toepassing te voorkomen. Men gaat ervan uit dat terrorisme een inbreuk kan zijn op de privacy en dat veiligheidsmaatregelen de privacy van de burgers dus beschermt.
Er worden steeds meer gegevens van burgers verzameld. Daardoor ontstaan er burgerprofielen, waarop instanties beslissingen kunnen nemen. Als er fouten ontstaan in de gegevensverwerking en als de gegevens niet goed beveiligd zijn kunnen er schendingen van de privacy optreden.
Een paar recente voorbeelden die de spanning weergeven
Enige tijd geleden werd het bedrijf Diginotar gehackt. Dit bedrijf geeft certificaten uit waarmee browsers een garantie hebben omtrent de afkomst van websites en zeker weten dat de pagina’s veilig zijn voor gebruikers ervan. Na de hack werden valse certificaten uitgegeven. Hierdoor werden onveilige sites als veilig aangemerkt. De bezoekers van deze websites waren daardoor kwetsbaar voor diefstal van privacygevoelige informatie. Vele mensen zijn nu bang voor privacyschending.
In Nederland was de overheid een goede klant van Diginotar. Die samenwerking is inmiddels gestopt en certificaten worden of zijn al vervangen. Maar zorgwekkend is het zeker.
Begin dit jaar werd minister Schultz van Infrastructuur en Milieu door het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) op de vingers getikt voor het gebruik van het Burgerservicenummer (BSN) voor de Rijkspas. Dat zou schending van de privacy zijn. De Rijkspas is bedoeld en van belang voor de beschermde toegang tot documenten, de beveiliging van medewerkers en voor het zetten van digitale handtekeningen. Volgens de minister en de landsadvocaat Cécile Bitter is het echter van belang voor de beveiliging. De landsadvocaat is het niet eens met het CBP: Het BSN wordt eenmalig, namelijk alleen bij de uitgifte van de Rijkspas, gecheckt. Dat is van belang, omdat mensen eenzelfde naam en geboortedatum kunnen hebben. Dat komt voor. Het BSN wordt daarna niet bewaard in een systeem. En op basis van de Wet algemene bepalingen burgerservicenummer (Wabb) mag de overheid het BSN voor de Rijkspas gebruiken, omdat dit het algemeen belang dient. De advocaat van het CPB, Christiaan Alberdingk Thijm, bestrijdt dit. Bedrijven geven ook toegangspassen, maar mogen het BSN niet gebruiken. Volgens hem mag de Wabb niet voorbijgaan aan de Wet bescherming persoonsgegevens. Gemak mag niet de reden zijn om het te doen en bovendien is het in strijd met de Europese regelgeving. Op 7 september j.l. heeft de rechter uitspraak gedaan hierover en het CPB in het gelijk gesteld. De uitgifte van de Rijkspas is geen publiekrechtelijke taak. Daarmee valt de wettelijke grondslag voor het gebruiken van het BSN weg.
De volgende vragen kunnen je helpen om tot een eigen standpuntbepaling te komen inzake de privacybescherming van jou en anderen:
01. Wat betekent privacy voor jou?
02. Hoe bescherm jij jouw privacy?
03. Op welke wijze respecteer jij de privacy van anderen?
04. Welke privacyschending(en) bij jezelf en anderen ervaar jij? Wat is er nodig om dat op te lossen?
Deel s.v.p. met ons jouw ervaringen met het omgaan met privacy en praat erover met je leef- en werkomgeving.
Dit is het vijfde artikel in een serie van acht artikelen over de acht mensenrechtenthema’s http://www.ikverbind.nl/pages/a-8mensenrechten.html. Telkens beginnend met de daarbij behorende mensenrechtenartikelen. Daarna geef ik een visie weer op dit thema, bedoeld als aanzet voor een dialoog. Ik hoop dan ook dat velen op de artikelen zullen reageren en hun visie zullen weergeven.De eerste vier artikelen over gelijkwaardigheid, respect, veiligheid en keuzevrijheid werden geplaatst op respectievelijk 31-10, 04-11, 05-11 en 09-11-2011.