Het derde millenniumdoel is dat in 2015 vrouwen en mannen gelijkwaardig zijn. De gelijkheid in rechten is formeel in internationale mensenrechtenverdragen vastgelegd, maar in de praktijk worden, zowel in ontwikkelingslanden als in de ontwikkelde landen, vrouwen nog steeds achtergesteld en gediscrimineerd.

Gemiddeld volgen ongeveer 95 meisjes op 100 jongens basisonderwijs. Dit verschil wordt echter groter in het voortgezet en hoger onderwijs. In 2005 had deze achterstand al ingehaald moeten zijn, maar dat is maar in een paar landen gelukt. Het aantal meisjes dat naar school gaat ten opzichte van het aantal jongens nam toe van 87 procent in 1991 tot 94 procent in 2004. Vooral in Zuid-Azië, Noord-Afrika en het Midden-Oosten werd op dit punt vooruitgang geboekt. In Sub-Sahara Afrika zal de doelstelling waarschijnlijk niet gehaald worden. Vaak hebben ouders nog de idee dat het volgen van onderwijs voor meisjes niet nuttig is, omdat ze toch trouwen en kinderen krijgen. Tevens moeten meisjes vaak helpen in het huishouden.

Vrouwen hebben minder vaak een betaalde baan. In Zuid en West-Azië en Noord-Afrika is het verschil tussen vrouwen en mannen hierin het grootst. Ongeveer 20% van de betaalde werknemers is daar een vrouw. Meer vrouwen werken in banen met een lage ‘status’ en of verrichten onbetaald werk. Traditioneel werken in ontwikkelingslanden veel vrouwen in de landbouwsector. Tussen 1990 en 2004 steeg het aandeel vrouwen dat buiten deze sector arbeid verrichtte van 36 naar 39 procent. In het Pacifisch gebied steeg het aandeel van 28 naar 37 procent en in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied van 38 naar 43 procent. In Noord-Afrika bleef het percentage echter 20 procent. Het is van belang dat we ons realiseren dat er ook in de ontwikkelde landen nog sprake is van ongelijkwaardigheid tussen vrouwen en mannen.

Het verschil tussen mannen en vrouwen is vooral groot in hoge posities. Hier is sprake van een verbetering tussen 1990 en 2005, maar nog steeds is in de ontwikkelingslanden gemiddeld minder dan 20% van de parlementsleden een vrouw. Wereldwijd is de politieke macht van vrouwen tussen 1990 en 2004 toegenomen. Toch spelen mannen nog steeds een dominante rol. Het aandeel vrouwen in het parlement steeg van 12 procent in 1990 tot bijna 16 procent in 2005. Dat is niet voldoende om de doelstelling in 2015 te halen. Regionaal bestaan er grote verschillen. In Rwanda is net als in de Scandinavische landen bijna een gelijke verdeling bereikt, met 50 procent vrouwen in het parlement. In Latijns-Amerika en het Caribisch gebied is nu 20 procent van de parlementariërs vrouw. In 1990 was dit nog maar 12 procent. In de regio Noord-Afrika wordt echter slechts 7 procent van de parlementszetels door vrouwen bezet. Rwanda is hier een zeer positieve uitschieter. Sinds de verkiezingen in 2003 is 49% van de parlementsleden een vrouw. Geen enkel ander land is dichter bij een gelijke verdeling gekomen.

Om gelijkheid van vrouwen en mannen te realiseren dienen ook schadelijke praktijken als eerwraak, besnijdenis en vrouwenhandel uitgebannen te worden. Deze thema’s krijgen speciale aandacht binnen het Nederlandse mensenrechtenbeleid. Onder druk van de Nederlandse regering zijn ook reproductieve en seksuele rechten van vrouwen hoog op de internationale politieke agenda komen te staan. Dat is niet onbelangrijk, maar als je zelf slechts een zesje haalt, is het effect van je woorden minder dan als je zelf een acht of hoger scoort. Nederland en andere ontwikkelde landen, hebben zelf nog een hele weg te gaan als het gaat om het respectvol en gelijkwaardig omgaan met vrouwen, emancipatie en diversiteit.(Zie de artikelen bij de categorie “diversiteit”). Het is ronduit beschamend dat de ontwikkelde, rijke landen zo weinig beschaving tonen dat ze pas in 2015 deze doelstellingen gerealiseerd willen hebben. Dat had nu al gekund en kan veel eerder. Het mag niet het motief zijn, maar het zou de wereld in meerdere opzichten vooruit helpen in deze recessietijd.

Godsdiensten hebben over het algemeen gesproken de ongelijkwaardigheid van vrouwen bevorderd en in stand gehouden en veelal gebeurt dit nog. De bewustwordingspsychologie gaat uit van waarden en normen op basis van gelijkwaardigheid en wederzijds respect tussen vrouwen en mannen. En biedt de inzichten en handvatten die mensen deze doet herinneren en de ongelijkwaardigheid doet opheffen.

Je kunt je, als je dat wilt, inschrijven op deze artikelenserie. Dat kost je alleen een mailtje. Zet daarop “millenniumdoelen” en ik zet je op de verzendlijst daarvoor. De eerste twee artikelen verschenen op 14-12 en 15-12.