Sinds 1992 plaats ik als zelfstandig ondernemer de bedrijfsethiek, welke term ik liever verbreed naar organisatie-ethiek, in een levensbeschouwelijk en psychologisch perspectief. Als uitgangspunt hanteer ik daarbij de visie dat een organisatie een samenwerkingsverband is van unieke individuen, die op enigerlei wijze aan de organisatie verbonden zijn en met hun waarden, normen, denken, voelen en gedrag, invloed uitoefenen op het reilen en zeilen van de onderneming. De bedrijfsethiek, die ik verder aanduid als organisatie-ethiek, en haar toepassingen, worden daardoor bepaald.

Dit uitgangspunt impliceert dat organisatie-ethiek in beginsel met name bepaald wordt door de gedachten en gevoelens en de spiritualiteit van het individu. Onder spiritualiteit wordt verstaan: de waarden, normen en de levensbeschouwing, alsmede het wereldbeeld, mensbeeld en zelfbeeld van de betrokkene. Stuk voor stuk zeer concreet te maken aspecten.

Waarom is dit van belang? Organisatie-ethiek vergt veelal een individuele beslissing en/of een teambeslissing, met een zo optimaal mogelijk draagvlak. Mijns inziens wordt dit met name bemoeilijkt door de psychologische en levensbeschouwelijke factoren die daarbij op individueel niveau een rol spelen. Niet-ethisch handelen en het niet bereiken van consensus inzake ethisch handelen komen daaruit voort. Vandaar mijn onderzoek daarnaar. Met als doel inzichten en handvatten aan te bieden die het mogelijk maken om tot een individuele standpuntbepaling, tot optimaal draagvlak en optimaal individueel en gezamenlijk ethisch gedrag te komen.

Hoe komen we tot optimaal draagvlak?

Ik publiceerde daartoe o.a. het lees-, studie- en werkboek “De mens in de 21e eeuw”. Levensbeschouwing en psychologie aan elkaar koppelend, introduceerde ik daarin de bewustwordingspsychologie en het daarop gebaseerde bewustwordingsmanagement. De bewustwordingspsychologie analyseert de dualiteit tussen ons niet-ethisch denken en doen enerzijds en de innerlijke drang en wil tot ethiek anderzijds. Het geeft respectievelijk de diepst liggende oorzaken daarvan aan en legt de oorsprong ervan bloot. Bewustwordingsmanagement is het theoretische fundament van het door mij geïntroduceerde vertrouwensmanagement, waarmee dit in organisaties wordt geconcretiseerd en gepraktiseerd. Het boek wordt als naslagwerk en werkboek gebruikt bij workshops en trainingen, o.a. op het gebied van de ethiek. Het resultaat is dat de oorzaken van niet-ethisch handelen worden geanalyseerd, de verlangens ten aanzien van ethisch handelen aan de oppervlakte komen en men tot individuele en collectieve standpuntbepaling en duurzaam, optimaal draagvlak komt.

Praktische ethiek in de 21e eeuw

In dit boek wijd ik tevens een aantal hoofdstukken aan globaliseringvraagstukken. Velen met mij concluderen dat er dringende behoefte en noodzaak is om te komen tot een integrale en multidisciplinaire aanpak van deze vraagstukken. Na het postmodernisme van de 20e eeuw is de wereld in deze 21e eeuw mijns inziens nu dringend toe aan het Ennisme, de filosofie van de Verbinding. Voortbordurend op hetgeen in de vorige eeuw tot stand is gebracht. Theoretische concepten en methodieken hebben mijns inziens pas hun waarde als zij in de praktijk leiden tot de gewenste verandering en verbetering.

Om bovengenoemde redenen ben ik bezig met een intensieve studie naar de mogelijkheden en consequenties van de dertig Artikelen van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en van de acht Millenniumdoelen voor de diverse maatschappelijke disciplines: bedrijfsleven, kunst en cultuur, overheid, politiek, maatschappelijke organisaties(ngo’s), religie, wetenschap, alsmede de consumenten.

Nieuwe perspectieven door verbinding

Niet alleen een organisatie maar de gehele samenleving is een verzameling van unieke individuen, die o.a. verbonden zijn door de zeven eigenschappen die zij gemeenschappelijk hebben en op een unieke, individuele wijze inkleuren: Kracht, Liefde, Schoonheid, Vertrouwen, Waarheid, Wijsheid en Zuiverheid. Deze vertalend en manifesterend in persoonlijke gaven, talenten, creativiteit, kwaliteiten en professionaliteit. Die met elkaar verbindend biedt perspectieven voor de toekomst.

De samenleving is doordrongen van het belang van de drie P’s: People, Planet en Profit. Organisatie-ethiek kan niet meer om deze drie P’s heen. Er zijn diverse toevoegingen aan deze drie P’s denkbaar en die zijn ook gepubliceerd. Het niet-ethisch handelen komt veelal voort uit oneigenlijke machtswil en individuen voelen zich vaak machteloos om gewenste veranderingen tot stand te brengen. Maar de mens heeft ook Kracht. Daarom is de P van Power een essentiële bouwsteen om te komen tot ethisch handelen. Om vooruitgang te borgen is het van belang om op gepaste wijze trots te zijn op hetgeen tot stand is gebracht, dat te koesteren en (Zelf)Vertrouwen te verankeren. Vandaar de toevoeging van Pride. Vrede is de cruciale voorwaarde om de drie P’s tot hun recht te doen komen. Zonder Peace zullen onze inspanningen niet duurzaam zijn. De toenemende globalisering en bedreiging van natuur en milieu, en de ecologische vraagstukken waarmee wij geconfronteerd worden, vragen steeds dringender om het stellen van de juiste prioriteiten. De juiste en waarachtige, integere Priority is daarom een verbindend sleutelbegrip bij de overige P’s en een belangrijk criterium voor duurzaam ethisch handelen. De multiculturele samenleving wordt met de toename van terrorisme, onverdraagzaamheid en respectloosheid vaak als een bedreiging gezien. Het is mijns inziens echter van belang de perspectieven die de multiculturele samenleving met haar culturele en spirituele verscheidenheid biedt onder de loep te nemen. Dat versterkt de andere P’s. De verbondenheid die mede omsloten ligt in de universele menselijke eigenschappen, de acht P’s, de wil tot realisatie van de acht Millenniumdoelen en de dertig UVRM-artikelen bieden Perspective.

Om een en ander te realiseren richtte ik de Stichting Globaliseringscentrum op, met als doel in wereldwijd verspreid liggende globaliseringcentra het bovengenoemde tot stand te brengen. Het motto “Ik Verbind” appelleert op onze individuele verantwoordelijkheid en mogelijkheden.

Mijns inziens is een multidisciplinaire aanpak van (organisatie-)ethische vraagstukken noodzakelijk in deze, zich meer en meer en steeds intensiever, globaliserende wereld. De door mij te ontwikkelen en te organiseren multidisciplinaire werkconferenties bieden daartoe de inzichten en handvatten. Daarin worden alle bovengenoemde aspecten met elkaar verbonden en vertaald naar acties. Dat is het doel waar ik dit jaar en de komende jaren naar streef en hopelijk velen met mij.