In de jaren tachtig volgde ik de marketingcursussen NIMA A en B en in een daarvan legde een docent uit hoe de katholieke kerk uitstekend haar marketing verzorgde. Ik vond het een opmerkelijke en gewaagde uitleg, maar wel goed gevonden. Het heeft de kerk eeuwenlang geen windeieren gelegd. Zelf oecumenisch hervormd opgevoed wist ik van de praktijken in hervormde gemeenten die, onder dreiging van hel en verdoemenis, zich met menige erfenis wisten te verrijken. Daar wisten pastoors kennelijk ook wel raad mee, dus verrijking door te wijzen op zondigheid was niet kerkgebonden. Een ander historisch gegeven is dat een paar honderd jaar na Christus werd besloten om een aantal oude Geschriften maar achter te houden, uit angst voor ondermijning van de macht der kerkvaders. Evenals de godsdiensttwisten, de inquisitie, kruistochten, martelingen en heksenverbrandingen, zijn deze gebeurtenissen allemaal bewijsbaar en bekend. Ik haal dit aan, omdat we zeer onlangs via de media geconfronteerd worden met discussies in de katholieke en hervormde kerk over de geschiedenis van de mensheid. Anno 2009 schrijven de kerken weer hun eigen geschiedenis.

Met walging en weerzin hebben we kennis kunnen nemen van de uitspraken van de Britse bisschop Williamson, die niet schroomt om te ontkennen dat er zes miljoen joden in gaskamers zijn omgebracht. Hij maakt onderdeel uit van een broederschap, waarvan een der leden beweert dat de gaskamers uitsluitend dienden om de joden te ontluizen. Het is te weerzinwekkend om te vermelden, maar die uitspraken zijn wel gedaan. Bij Paus Benedictus XVI herhaalt de geschiedenis zich. Hij geeft aan dat hij geen weet had van de opvattingen van deze bisschop toen hij de excommunicatie van Williamson en de broederschap ophief. Doet me in deze context dan toch meteen denken aan “Ich hab es nicht gewusst” na de Tweede Wereldoorlog en ook aan een paar directeuren die plotseling leden aan geheugenverlies toen de frauduleuze praktijken ondubbelzinnig aan het licht kwamen. De Paus staat dacht ik toch bekend als een gestudeerd man. En kerken zijn organisaties. Ook hier miscommunicatie. (Grappig, daar zit ook het woord mis in). De katholieke kerk laat hier in de marketing een behoorlijke steek vallen, want prominente katholieken keerden de kerk prompt de rug toe. Of de paus er in slaagt, door zijn excuses en oproep aan Williamson tijdens zijn persconferentie, de associatie van zijn pausschap met antisemitisme weg te nemen is zeer de vraag. Ik zou niet graag katholiek zijn. Maar dat is een persoonlijke keuze.

Hetzelfde geldt voor de hervormde gelovigen. Andries Knevel, het boegbeeld van de Evangelische Omroep, haalde de pers door in een televisieprogramma aan te geven dat hij niet geloofde dat de wereld in zesmaal 24 uur geschapen was. Gevolg: De achterban van de EO in rep en roer. Uit onderzoek bij het veertigjarig bestaan van de EO in 2007 bleek dat 61% van de achterban nog gelooft dat God de wereld in zeven dagen, inclusief rustdag, heeft geschapen. Die discussie roept bij mij de volgende vragen op: Er van uitgaande dat God een Mysterie is en Diens wegen in ieder geval toch deels ondoorgrondelijk zijn voor ons mensen, wie zijn wij dan om te beweren dat God volstond met een eenmalige zesdaagse werkweek en daarna een dag vrijaf nam? Wie weet wat Hij, om het maar bij het in de Christelijke kerk gangbare beperkte mannelijke Godsbeeld te houden, de achtste dag en daarna deed en doet? Het getuigt mijns inziens van behoorlijke arrogantie om Gods agenda maar even te bepalen en te vullen.

In dit Darwinjaar is er weer genoeg stof tot overdenken en doordenken voor menig kerkgenootschap, in plaats van na te praten en in die zin ook na te denken. Gelukkig wordt de geschiedenis niet bepaald door wat sommige kerkleiders beweren. Ik ben benieuwd wanneer historici over kerkgenootschappen als geschiedenis schrijven. Het kan nog een hele boeiende 21e eeuw worden!

Je kunt reacties op dit artikel ook lezen op het Spiritueel Ondernemersnetwerk: http://spiritueelondernemersnetwerk.ning.com/xn/detail/2149839:Comment:21840

Ook daar tref je boeiende uitwisselingen van gedachten aan over diverse thema’s.